No to zaczynamy kolejny etap Twojej budowy! W tej lekcji zajmiemy się tematem instalacji, które muszą zostać uwzględnione jeszcze przed wylaniem posadzki w Twoim nowym domu. Nie martw się – przeprowadzimy Cię przez ten proces krok po kroku, po to właśnie jest ten kurs!

Zastanówmy się najpierw jakie instalacje muszą znaleźć się pod posadzką i jak je najlepiej rozplanować. Ważne jest, aby na tym etapie zidentyfikować wszystkie miejsca i urządzenia, do których musimy doprowadzić odpowiednie instalacje. A o czym dokładnie mowa? Poniżej lista!

Instalacja elektryczna

Na tym etapie musisz zadbać o to, aby kabel elektryczny został odpowiednio doprowadzony do skrzynki rozdzielczej.

Przyłącze wody

Następna w kolejności jest instalacja wodna. Na etapie prac ziemnych pisaliśmy jakie przepusty powinny być przeprowadzone pod ścianami fundamentowymi. Przypominamy tutaj, że taki przepust powinien być wykonany przed zasypaniem fundamentów, a nawet przed wylaniem chudziaka pod ławy fundamentowe. Jest to szalenie ważne! Próby wykonania go “później” wiążą się z ryzykiem uszkodzenia konstrukcji fundamentu. Dodatkowo na tym etapie powinny być odpowiednio uszczelnione. W tym momencie pod Twoimi ławami powinna znajdować się już rura osłonowa, przez którą łatwo da się przeprowadzić instalacja, która doprowadzi wodę do miejsca, gdzie znajdzie się główny zawór wody.

Instalacja kanalizacyjna

Kanalizacja to zdecydowanie najważniejsza i najbardziej skomplikowana instalacja do zaplanowania. Musisz tutaj uwzględnić wszystkie punkty, w których będą znajdować się urządzenia sanitarne w Twoim domu. Mowa o łazienkach (umywalki, toalety, bidety, prysznice, wanny, przyłącza do pralki), kuchni (zlew, zmywarka), a także pomieszczeniach technicznych takich jak kotłownia czy garaż (dodatkowe umywalki, wpusty podłogowe, odpływ w garażu). Jeżeli planujesz ogrzewać dom kotłem gazowym, warto też przewidzieć odprowadzenie skroplin w odpowiednie miejsce.

Pamiętaj o tym, że rury kanalizacyjne układa się w dedykowanych dla nich wykopach już po zagęszczeniu zasypki. Opcja zagęszczania przy rurach nie wchodzi absolutnie w grę - możesz tak bardzo łatwo zniszczyć instalację Twojego przyszłego domu.

Doprowadzenie powietrza do kominka

Jeśli projekt Twojego domu przewiduje kominek, musisz zadbać o odpowiednie doprowadzenie powietrza do jego komory spalania. Zazwyczaj taki punkt doprowadzenia jest jeden, ale nie zapomnij o jego precyzyjnym umiejscowieniu – niewłaściwe doprowadzenie powietrza może zakłócić jego późniejsze działanie.

Projekt, a rzeczywistość budowy

Choć umiejscowienie wszystkich tych instalacji jest zazwyczaj określone w projekcie, na placu budowy mogą pojawić się tutaj zmiany. Ważne jest, aby wszystkie pomysły odpowiednio wcześnie omówić z wykonawcą i rozplanować miejsca doprowadzenia każdej instalacji na nowo. Każda zmiana w układzie wnętrza może wpłynąć na lokalizację instalacji, a poprawki na późniejszym etapie mogą być kosztowne... i czasochłonne. A czas na budowie to pieniądz!

Instalacja elektryczna - doprowadzenie kabla do skrzynki rozdzielczej

Czas na kolejną lekcję, w której omówimy proces doprowadzenia kabla do skrzynki rozdzielczej. Bezbłędnie i bezpiecznie – na tym nam zależy!

Na początek musisz zaplanować trasę dla kabla. Najlepsza trasa to ta najkrótsza i najbardziej prosta. Jednak czasami warunki terenowe lub techniczne na Twojej działce mogą tu trochę namieszać. W takim przypadku przy ustalaniu trasy koniecznie uwzględnij promień gięcia kabla, tak aby uniknąć jego uszkodzenia.

Trasy przebiegu przyłączy powinny być opisane dokładnie na planie zagospodarowania terenu i w projekcie technicznym, dlatego tylko przypomnimy konieczne do zachowania odległości kabli od innych urządzeń podziemnych: w przypadku rurociągów wodociągowych, ściekowych, cieplnych i gazowych z gazami palnymi i niepalnymi min. 25 cm plus średnica rurociągu pionowo na skrzyżowaniu i poziomo przy zbliżeniu, w każdym przypadku powinna być uzgodniona i opisana w projekcie technicznym.

Gdy trasa jest już zaplanowana, przechodzimy do wykopu. Powinien mieć on głębokość co najmniej 70-80 cm, choć ostateczna wartość będzie zależeć od lokalnych przepisów oraz warunków terenowych. Dla mniejszych odległości do jego wykopania wystarczy Ci szpadel i łopata, ale przy większych dystansach rozważ zatrudnienie specjalisty z minikoparką. Na dnie wykonanego wykopu ułóż warstwę piasku o grubości około 10 cm. Zabezpieczy on kabel przed uszkodzeniami mechanicznymi i zapewni stabilne podłoże.

Kolejnym zadaniem w ramach prac z instalacją elektryczną jest umieszczenie w wykopie rury karbowanej o średnicy 5 cm, w której znajdzie się docelowy przewód zasilający. Ma ona za zadanie dodatkowo zabezpieczać kabel, chroniąc go przed uszkodzeniami.

Oprócz takiej rury osłonowej przewodu zasilającego, zastanów się jeszcze jakich przewodów potrzebujesz na zewnątrz. Koniecznie przemyśl instalację np. do bramy wjazdowej, domofonu, czy oświetlenia ogrodu. Dla każdego z tych elementów w odpowiednim miejscu umieść na tym etapie przepust.

Jeśli masz do czynienia z kablem o dużej długości, łatwiej będzie przeciągnąć go przez rurę przed ułożeniem jej w wykopie. Dzięki temu unikniesz problemów z przeciąganiem kabla po jego zakopaniu.

Teraz czas na położenie kabla. Przed dokonaniem zamówienia zmierz dokładnie jego długość dodając co najmniej 2-3 metry na wysokość rozdzielni w budynku oraz około 2 metry do skrzynki elektrycznej. Unikniesz dzięki temu niepotrzebnych wydatków i resztek walających się po placu. A gdy już do Ciebie dotrze - upewnij się, że jest w jednym kawałku. To bardzo ważne, aby uniknąć późniejszych niespodzianek w połowie rozkładania instalacji.

Połóż kabel w rurze osłonowej, która już czeka w wykopie. Po ułożeniu, przykryj kabel w rurze warstwą piasku o grubości około 10 cm, co zapewni dodatkową ochronę.

Podobno kontrola jest najwyższą formą zaufania... w tym wypadku na pewno! Zanim zasypiesz wykop wykonaj więc pomiary kontrolne. Najpierw sprawdź ciągłość żył kabla za pomocą zwykłego miernika elektrycznego. Następnie przeprowadź pomiar rezystancji izolacji kabla (zadanie dla elektryka z uprawnieniami, wykona je przy użyciu miernika pod napięciem testowym 2,5 kV). Rezystancja izolacji nie powinna być mniejsza niż 20 MΩ.

Gdy pomiary kontrolne potwierdzą, że wszystko jest w porządku, możesz przystąpić do zakopywania kabla. Koniecznie umieść niebieską folię tuż nad nim, około 20 cm poniżej poziomu gruntu. Folia ta będzie sygnalizować obecność kabla energetycznego o napięciu do 1 kV, co ochroni go przed potencjalnymi uszkodzeniami ostrzegając każdego, kto w późniejszym czasie będzie kopał w tym miejscu.

Następnie zasyp wykop ziemią starając się zachować pierwotny poziom gruntu. Na koniec uporządkuj teren, aby wyglądał tak, jak przed rozpoczęciem prac.

Po finiszu prac ziemnych i pozytywnym wyniku wszystkich pomiarów, kabel może zostać podłączony do przyłącza elektrycznego. Pamiętaj, aby dokumentować każdy etap prac - może to być kluczowe w przypadku późniejszych kontroli lub ewentualnych problemów.

Wykonanie instalacji kanalizacyjnej poniżej poziomu posadzki

Najwyższy czas skupić się na instalacji kanalizacyjnej poniżej poziomu posadzki, która na tym etapie zostanie szybko zakryta przez posadzkę na gruncie. Dostęp do jakichkolwiek zmian i poprawek będzie później bardzo utrudniony, dlatego musisz zadbać o to, by ta część prac była wykonana w 110% poprawnie i prosto, by zapewnić jej bezawaryjne działanie przez wiele lat.

Po zasypaniu instalacji dostęp do rur będzie możliwy tylko w miejscach planowanych przejść gdzie rury przebiją się przez płytę oraz na zewnątrz budynku. Dlatego tak ważne jest, aby zminimalizować ilość samych rur, ale też załamań, czy innych komplikacji. Prosty układ instalacji zmniejsza liczbę miejsc, które mogą ulec zatkaniu, pęknięciu, rozszczelnieniu lub innym uszkodzeniom. To szczególnie istotne, gdy dostęp do rur po zakończeniu budowy jest ograniczony.

Jakie rury wybrać?

Rury do zastosowania na zewnątrz budynku (w tym pod ziemią) zazwyczaj wykonane są z PVC (polichlorku winylu) i mają charakterystyczny pomarańczowy kolor. Istnieją dwa typy rur: gładkie i karbowane, przy czym dla budownictwa jednorodzinnego wystarczą rury gładkie. Ich wytrzymałość określa się przez sztywność obwodową (SN) wyrażoną w kN/m². Do użytku pod posadzką zalecamy rury o sztywności co najmniej SN=4 kN/m², a najlepiej SN=8 kN/m². Rury o mniejszej grubości ścianek nie powinny być stosowane pod ziemią, ponieważ mogą nie wytrzymać obciążenia i prowadzić do uszkodzeń.

Ścianki rur kanalizacyjnych mają kontakt z różnymi środkami chemicznymi, zmiennymi warunkami obciążenia czy wpływem pogody. Narzuca to pewne wymagania odnośnie odporności i niepodatności na wpływ upływającego czasu. Najpowszechniejszym materiałem, z którego wykonane są rury jest PVC, czyli polichlorek winylu. Jego zalety to niska masa, łatwość kształtowania z niego elementów, a także gładka wewnętrzna powierzchnia rur, która zapewnia niskie opory podczas przepływu. Ta właściwość w połączeniu z wysoką odpornością chemiczną powoduje, że w porównaniu do innych materiałów, z których wykonuje się kanalizację, zastosowanie rur z PVC zapewnia wysoką niezawodność.

Rury z PVC dostępne są w dwóch rodzajach. Są to rury lite i spienione.

Rury spienione produkowane są z trzech warstw. Pomiędzy gładkimi, twardymi warstwami zewnętrznymi znajduje się warstwa z pianki polistyrenowej. Dzięki takiej konstrukcji rury te są lekkie i elastyczne, a jednocześnie ich powierzchnie są wytrzymałe. Charakteryzują się też odrobinę lepszą izolacyjnością akustyczną.

Rury lite to najpopularniejszy typ rur. Są zbudowane z jednej warstwy i wyprodukowane z litego niespienionego materiału metodą wtłaczania. Rury lite są sztywniejsze i wytrzymalsze, a przez to cięższe. Osiągają wyższe klasy sztywności od rur spienionych

Klasy sztywności obwodowej

Klasa sztywności SN pozwala ocenić sztywność i wytrzymałość rury na obciążenie z zewnątrz i odkształcenie pod wpływem tego obciążenia.

Do wykonania instalacji pod poziomem terenu i pod posadzką, do których będziemy mieć bardzo trudny dostęp w przypadku awarii, sugerujemy rury lite klasy co najmniej SN4.

Układanie rur i dobór średnic

Przygotuj się na konkret.

Przewody kanalizacyjne powinny być układane ze spadkiem minimum 2%, czyli 2 cm na każdy metr długości rury. Ważne jest, aby spadek ten był równomierny na całej długości przewodu. Należy unikać prostopadłych połączeń rur – lepiej stosować łagodne połączenia z wykorzystaniem trójników i kolanek pod kątem 45° lub mniejszym.

Minimalne średnice rur kanalizacyjnych to DN110 (średnica nominalna 110 mm) dla poziomów odbierających ścieki z miski ustępowej oraz DN40 (a najlepiej DN50) dla pozostałych podejść. W przypadku zmywarki i zlewu w kuchni, warto zwiększyć średnicę podejścia do 75 mm (DN75), aby zapobiec ewentualnemu zapchaniu. Rury kanalizacyjne powinny mieć coraz większą średnicę w miarę zbliżania się do finalnego odbiornika, co pozwala uniknąć problemów z przepływem ścieków. Zalecamy również montaż czyszczaków na pionach kanalizacyjnych, co umożliwi Ci łatwe czyszczenie rur w razie potrzeby.

Co jeszcze musisz wiedzieć?

Piony muszą być zakończone rurą wywiewną ponad dachem i takie rozwiązanie Ci polecamy. Tutaj alternatywą są zawory napowietrzające, jednak z doświadczenia wiemy - mniej niezawodną i droższą.

Rury przechodzące przez ściany powinny być ułożone prostopadle i wyposażone w dylatację, co zabezpiecza je przed uszkodzeniem w razie osiadania budynku.

Dodatkowo, na zewnątrz budynku rury powinno się układać w odpowiednich odległościach od innych instalacji: minimum 1,5 m od przewodów gazowych i wodociągowych, 0,8 m od kabli energetycznych i 0,5 m od kabli telekomunikacyjnych.

Instalacje koniecznie zaopatrz w zasuwę burzową, która uniemożliwi nieprzyjemną w skutkach cofkę. To sytuacja polegająca na wstecznym przepływie ścieków do wnętrza budynku, która może wystąpić podczas intensywnych opadów deszczu lub w przypadku awarii sieci kanalizacyjnej. Zasuwa burzowa automatycznie zamyka przepływ wody w momencie, gdy ciśnienie zewnętrzne staje się wyższe niż wewnętrzne, uniemożliwiając tym samym przedostanie się nieczystości do wnętrza budynku.

Wykonanie instalacji kanalizacyjnej

Zacznij od określenia przebiegu rur oraz lokalizacji podejść i pionów kanalizacyjnych. Zdecydowanie pomoże Ci w tym projekt techniczny, bo właśnie w nim powinny się znaleźć trasy przebiegu rur kanalizacyjnych. Opierając się na planie rozmieszczenia przyborów sanitarnych w domu ustal precyzyjnie przebieg instalacji, minimalizując tym samym liczbę zagięć, co znacząco zmniejszy ryzyko powstawania zatorów i ułatwi konserwację systemu kanalizacji. Pozwoli Ci to uniknąć późniejszych problemów z przepływem ścieków.

Po zaplanowaniu trasy rur możesz przejść do wykonania wykopów. W miejscach, gdzie mają przebiegać rury kanalizacyjne wykonaj wąskie wykopy o szerokości umożliwiającej wygodną i bezpieczną pracę. Głębokość wykopu powinna być o 10-15 cm większa niż planowany przebieg dna rury.

Następnie, dno wykopu należy zasypać 10-15 cm warstwą piasku. Piaskowa podsypka chroni rury przed uszkodzeniem np. przez ostre kamienie oraz zapewnia równomierne podparcie na całej długości rury. Umożliwia także wykonanie właściwego spadku rur, który powinien wynosić minimum 2% (czyli 2 cm na każdy metr długości rury). Dzięki temu ścieki będą prawidłowo odprowadzone bez ryzyka zatorów.

Rury układa się od najniższego punktu, pamiętając o właściwym spadku oraz odpowiednim ustawieniu kielichów. Odpowiednim, czyli takim, aby końce rur z kielichem były zawsze wyżej niż końce bez kielicha, co zapewnia prawidłowy przepływ ścieków w kierunku kanalizacji.

W piaskowej podsypce wykonaj zagłębienia pod kielichy rur, aby rura opierała się na podsypce na całej długości, a nie tylko na kielichach. Pozostawienie rury "w powietrzu", opierającej się jedynie na kielichach może prowadzić do jej uszkodzenia w przyszłości.

Podejścia i piony kanalizacyjne powinny wystawać ponad poziom zasypki fundamentów do wysokości planowanej wylewki betonowej, a nawet ponad. Na późniejszym etapie rury można skrócić do odpowiedniej długości.

Na otwartych końcach rur należy od razu zamontować zaślepki (bez uszczelki), aby zabezpieczyć system przed zanieczyszczeniami. Alternatywnie, można użyć worków foliowych lub folii, jednak zaślepki są rozwiązaniem bardziej trwałym.

Po ułożeniu rur kanalizacyjnych sprawdź spadki przy użyciu poziomicy lub niwelatora, aby upewnić się, że są zgodne z założeniami. Warto również przetestować przepływ wody, aby upewnić się, że nie ma wycieków. Jeśli testy są pomyślne, można przystąpić do zasypywania wykopu piaskiem, a następnie żwirem lub pospółką.

Rury i kształtki łączy się poprzez wciśnięcie gładkiego końca rury w kielich wyposażony w uszczelkę. Dla ułatwienia montażu uszczelkę można posmarować środkiem poślizgowym takim jak płyn do naczyń. Unikaj tutaj stosowania oleju samochodowego, smaru lub preparatów na bazie ropy naftowej, ponieważ mogą one uszkodzić uszczelki, co w przyszłości może prowadzić do nieszczelności.

Jeżeli konieczne jest przycięcie rur na odpowiednią długość, ostrą krawędź po cięciu rury należy sfazować (analogicznie jak na fabrycznie przygotowanym końcu), aby ułatwić jej montaż w kielichu. Po wciśnięciu rury w kielich, pamiętaj by cofnąć ją o około 1 cm, co pozwoli rurze na naturalne ruchy związane ze zmianami temperatury, czy osiadaniem budynku. Ustawiając rury upewnić się również, że są ułożone prosto i unikaj ich naginania lub naciągania w miejscu połączeń kielichowych. Wszystko musi do siebie pasować, jak ulał.

Po ułożeniu rur kanalizacyjnych czeka Cię kolejna kontrola. Tym razem musisz sprawdzić, czy spadki zostały zachowane zgodnie z założeniami (2% tj. 2 cm na 1 m). Do tego celu możesz użyć poziomicy lub niwelatora.

Czeka Cię też test przepływu wody w najwyższych punktach instalacji, aby upewnić się, że ścieki prawidłowo spływają i nie ma żadnych wycieków. W celu testu szczelności można zalać całą instalację wodą do pełna po wcześniejszym zatkaniu końca rury wypuszczonego przez ścianę fundamentową. Po kilku godzinach sprawdza się, czy poziom wody nie opadł – jeżeli poziom się utrzymał, mamy pewność, że instalacja jest szczelna.

Po pomyślnym zakończeniu testów możesz przystąpić do zasypywania wykopu.

Rury kanalizacyjne zasypujemy piaskiem do wysokości co najmniej 10-15 cm ponad górny poziom rur. Piasek należy delikatnie zagęszczać ręcznie, unikając użycia zagęszczarek mechanicznych, które mogą uszkodzić rury. Po ułożeniu warstwy piasku, wykop można zasypywać żwirem lub pospółką.

I kolejny już raz... zasypywanie wykopu powinno być wykonywane warstwami, tak jak przy zasypywaniu fundamentów. Sprzęt mechaniczny do zagęszczania można użyć dopiero wtedy, gdy wysokość zasypki wyniesie co najmniej 30 cm ponad górny poziom rur, co zapewni im ochronę przed uszkodzeniem.

Wykonanie instalacji doprowadzenia powietrza do kominka

Może wydawać się to drobnostką i czymś zbędnym (szczególnie jeśli w projekcie domu nie masz przewidzianego kominka), ale odpowiednia instalacja tego systemu ma ogromne znaczenie dla efektywnego i bezpiecznego korzystania z kominka dla osób mieszkających w domu, gdzie takowy się znajduje.

Każdy kominek czy koza do prawidłowej pracy potrzebują odpowiedniej ilości powietrza do spalania wsadu. (A wieczorów przy kominku trochę będzie, szczególnie jesienią, gdy na dobre rozkręci się spookie season).

W dobrze ocieplonym i szczelnym domu ilość powietrza potrzebna do prawidłowej pracy kominka wynosi 6-8 m³/h na każdy kilogram drewna. Współczesne domy często wyposażone są w wentylację mechaniczną, dlatego powietrze do kominka powinno być dostarczane bezpośrednio z zewnątrz za pomocą szczelnego kanału. Pobieranie powietrza z wnętrza domu mogłoby zakłócić działanie systemu wentylacyjnego i obniżyć efektywność ogrzewania.

Najlepszym rozwiązaniem na tę sytuację jest skierowanie powietrza do kominka bezpośrednio z zewnątrz budynku poprzez kanał nawiewny. Kanały te najczęściej wykonuje się z blachy ocynkowanej, aluminium lub PCV. Taki kanał najlepiej poprowadzić pod płytą na gruncie (przy czym konieczne jest jego ocieplenie, aby uniknąć wychładzania podłogi przez przepływające nim powietrze). Ważne jest także, aby rura doprowadzająca powietrze miała co najmniej 160 mm średnicy.

Jak dokładnie wykonać kanał nawiewny? Przedstawiamy Ci dwa sposoby, w tym jeden z nich rekomendujemy!

Prowadzenie w warstwie ocieplenia na płycie na gruncie

Jeśli ponad wszystko zależy Ci na estetyce i uniknięciu widocznych instalacji, przewód możesz poprowadzić w warstwie ocieplenia na płycie na gruncie, a następnie przeprowadzić przez ścianę fundamentową. W tym przypadku najlepiej sprawdzi się przewód o prostokątnym przekroju, który można łatwo zmieścić w warstwie ocieplenia. Taka konstrukcja zapobiega powstawaniu mostków termicznych, co jest szczególnie ważne zimą, gdy kominek będzie zasysał zimne powietrze. Otwór wlotowy można umieścić w strefie cokołowej ściany domu, harmonijnie komponując go z fasadą budynku. Samo przejście przez ścianę może mieć przekrój okrągły, a za przejściem można wykorzystać łącznik przejściowy, dzięki któremu na płycie będziemy mogli ułożyć przewód prostokątny.

Prowadzenie poniżej płyty na gruncie

Mniej ekscytująca dla miłośników minimalizmu, ale polecana przez nas opcja to poprowadzenie kanału poniżej płyty na gruncie. Kanał prowadzisz poziomo od miejsca, w którym znajdzie się kominek, przechodząc przez ścianę fundamentową. Następnie wyprowadzisz go na wysokości 30-50 cm nad poziomem gruntu, aby uniknąć zasypania liśćmi lub śniegiem. Poprowadzenie kanału poniżej płyty nie będzie powodowało żadnych strat ciepła. Eksperci URHOME lubią to!

Tylko co zrobią tu Ci biedni esteci?

Czerpnię z daszkiem można spróbować sprytnie ukryć.

Gdzie? Mamy dla Ciebie 4 sposoby.

Jeśli na swojej działce planujesz ogrody lub rabaty kwiatowe w pobliżu ściany domu, czerpnię powietrza można ukryć wśród roślinności. Możesz tez zlokalizować ją gdzieś pod konstrukcją tarasu, balkonem lub schodami zewnętrznymi. A może Twój nowy dom ma w elewacji nisze lub przewidziane wnęki? Możesz przemyśleć czy właśnie tam nie umieścić czerpni. Ostatni pomysł to ukrycie jej za elementami dekoracyjnymi domu takimi jak pergola, murki, czy ozdobne kratki. Dzięki temu instalacja będzie mniej widoczna, a jej obecność nie zaburzy estetyki budynku.

Wybierając dla czerpni odpowiednie miejsce weź pod uwagę fakt, że najlepiej umieścić ją po stronie nawietrznej - tej, z której najczęściej wieje wiatr (w Polsce przeważnie z zachodu). Jeśli to możliwe, powietrze powinno być czerpane najlepiej od strony ogrodu, a nie ulicy, skąd zaciągnie się cały kurz i nieprzyjemne zapachy.

Na koniec pamiętaj - bez względu na wybrany sposób prowadzenia kanału, czerpnię powietrza (wlot do kanału) musisz zabezpieczyć kratką wentylacyjną, siatką lub daszkiem. Zapobiegnie to przedostawaniu się do kanału gryzoni, owadów oraz większych zanieczyszczeń, nie ograniczając przy tym przepływu powietrza.

[LISTA KONTROLNA]