Słownik URHOME

Ewidencja Gruntów i Budynków (EGiB)

Rejestr publiczny zawierający informacje o gruntach, budynkach i ich właścicielach. Zawiera m.in. dane dotyczące lokalizacji, granic działek oraz ich przeznaczenia.

Rodzaje gruntów i ich oznaczenia w EGiB:

Grunty rolne:

• R – grunty orne,

• S – sady,

• Ł – łąki trwałe,

• Ps – pastwiska trwałe,

• Br – grunty rolne zabudowane,

• Bp – zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy,

• Wsr – grunty pod stawami,

• W – grunty pod rowami.

Grunty leśne i zadrzewione:

• Ls – lasy,

• Lz – grunty zadrzewione i zakrzewione.

Grunty zabudowane i zurbanizowane:

• B – tereny mieszkaniowe,

• Bi – inne tereny zabudowane,

• Ba – tereny przemysłowe,

• Bp – zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy,

• Bt – tereny rekreacyjno-wypoczynkowe,

• K – użytki kopalne,

• Tk – tereny komunikacyjne (np. drogi).

 Użytki ekologiczne i wodne:

• E – użytki ekologiczne,

• Wm – grunty pod wodami morskimi,

• Wp – grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi,

• Ws – grunty pod wodami stojącymi.

  
  

Geoportal

Internetowe narzędzie do przeglądania map ewidencyjnych i sprawdzania informacji o działkach, takich jak ich granice, numery, klasyfikacja gruntów czy plany zagospodarowania przestrzennego.

Identyfikator działki

Unikalny numer przypisany do każdej działki, składający się z kodów województwa, powiatu, gminy, obrębu ewidencyjnego oraz numeru działki.

Organ architektoniczno-budowlany

Jednostka administracji publicznej odpowiedzialna za wydawanie decyzji dotyczących planowania przestrzennego i zezwoleń na budowę. W Polsce, organ ten pełni funkcję zarówno doradczą, jak i kontrolną, w zakresie przepisów budowlanych oraz planów zagospodarowania przestrzennego. Zajmuje się m.in. wydawaniem pozwoleń na budowę, opiniowaniem projektów budowlanych i sprawdzaniem zgodności realizowanych inwestycji z obowiązującymi normami.

W kontekście zakupu działki, organ architektoniczno-budowlany może pomóc w zrozumieniu, jakie warunki zabudowy obowiązują na danym terenie, czy jest możliwość uzyskania pozwolenia na budowę, a także czy projekt, który planujesz wybudować na konkretnej działce jest zgodny z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego.

Rodzaje organów architektoniczno-budowlanych i nadzoru budowlanego w Polsce:

• Starosta (lub Prezydent Miasta na prawach powiatu)
  To podstawowy organ pierwszej instancji, który wydaje decyzje o pozwoleniu na budowę, przyjmuje zgłoszenia budowy oraz sprawdza zgodność projektów z przepisami prawa budowlanego i miejscowym planem zagospodarowania. To do niego trafia większość spraw dotyczących budowy domu jednorodzinnego.

• Wojewoda
  Organ drugiej instancji. Rozpatruje odwołania od decyzji wydanych przez starostów. Może również pełnić funkcję organu pierwszej instancji w przypadku niektórych inwestycji o charakterze wojewódzkim lub strategicznym (np. infrastruktura drogowa czy energetyczna).

• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (GINB)
  Sprawuje nadzór nad zgodnością działań niższych organów z przepisami prawa budowlanego. Może wszczynać kontrole i postępowania, a także uchylać lub zmieniać decyzje wojewody, jeśli uzna je za niezgodne z prawem.

• Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (PINB)
  Odpowiada za kontrolę realizacji inwestycji budowlanych w terenie. To on sprawdza, czy budowa przebiega zgodnie z projektem, wydaje decyzje o wstrzymaniu robót w razie nieprawidłowości oraz przyjmuje zawiadomienia o zakończeniu budowy i wnioski o pozwolenie na użytkowanie.

• Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (WINB)
  Organ wyższego szczebla w strukturze nadzoru budowlanego. Rozpatruje odwołania od decyzji PINB i kontroluje ich działania.

Jednostka samorządu terytorialnego

Podstawowa jednostka administracji publicznej, która posiada określony status prawny i odpowiada za zarządzanie sprawami lokalnymi, w tym organizację życia społecznego, gospodarczego oraz kulturalnego. Samorząd terytorialny działa w imieniu społeczności lokalnych, podejmując decyzje dotyczące rozwoju, inwestycji, edukacji czy ochrony środowiska.

W Polsce jednostkami samorządu terytorialnego są:

• Gmina – podstawowa jednostka, która może obejmować miasto lub obszary wiejskie. Gmina zarządza sprawami takimi jak infrastruktura, edukacja, opieka społeczna, czy lokalne plany zagospodarowania przestrzennego.

• Powiat – jednostka wyższego rzędu, obejmująca kilka gmin. Odpowiada za zadania związane z ochroną zdrowia, edukacją ponadgimnazjalną, transportem, czy zarządzaniem drogami powiatowymi.

• Województwo – najwyższa jednostka samorządu terytorialnego, odpowiedzialna za sprawy związane z rozwojem regionalnym, transportem, ochroną środowiska czy kulturą na poziomie województwa.

Każda z tych jednostek ma swoją własną strukturę, organy wykonawcze (np. wójt, burmistrz, prezydent w gminie, starosta w powiecie, marszałek w województwie) oraz organ uchwałodawczy (rada gminy, rada powiatu, sejmik wojewódzki). Samorządy mają również prawo do podejmowania decyzji w sprawach lokalnych, co pozwala na dostosowanie działań do specyficznych potrzeb społeczności.

Hipoteka

Rodzaj zabezpieczenia wierzytelności - najczęściej związany z kredytem - który właściciel działki zaciągnął wykorzystując nieruchomość jako zabezpieczenie spłaty długu. Oznacza to, że jeśli właściciel nie ureguluje zobowiązań finansowych, wierzyciel (np. bank) ma prawo do egzekucji długu z wartości tej działki nawet jeśli zmieni ona właściciela. Dlatego tak ważne jest, by dokładnie sprawdzić zapisy w KW, ponieważ zmiana właściciela działki nie powoduje wygaśnięcia hipoteki. Kupując obciążoną nią działkę, jako nowy właściciel z mocy prawa staniesz się tzw. dłużnikiem hipotecznym. Dodatkowo hipoteka nie dzieli się proporcjonalnie do powierzchni działki, zostaje całość na każdej części. Obrazując na przykładzie: jeśli kupujesz tylko część większej działki, która jest obciążona hipoteką, całe obciążenie pozostaje na każdej wydzielonej części nieruchomości.

Użytkowanie wieczyste

Specyficzna forma użytkowania gruntu, która w praktyce oznacza, że osoba posiadająca działkę nie jest jej właścicielem, ale ma prawo użytkować ją na warunkach zbliżonych do własnościowych. Grunty oddawane w użytkowanie wieczyste zazwyczaj należą do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, a sama umowa użytkowania wieczystego podpisywana jest na okres do 99 lat. Użytkownik wieczysty płaci roczną opłatę za prawo korzystania z działki, a jeśli na działce powstanie budynek mieszkalny, istnieje możliwość przekształcenia użytkowania wieczystego w pełną własność. Zwróć uwagę na to, czy wybrana działka nie jest objęta użytkowaniem wieczystym. Jeśli tak to w takim przypadku, gdy wybudujesz na niej budynek mieszkalny, działka z mocy prawa przekształci się w pełną własność, a Ty przez 20 lat od wybudowania będziesz uiszczać opłatę przekształceniową. W tej sytuacji koniecznie sprawdź czy gmina, w której znajduje się działka oferuje jakiekolwiek bonifikaty od tej opłaty. Według informacji z gov.pl🔗: “W odniesieniu do gruntów państwowych przewidziano bonifikatę w wysokości 60%, w przypadku gdy płatność jednorazowa zostanie wniesiona w pierwszym roku od przekształcenia. W kolejnych 5 latach wysokość bonifikaty będzie malała o 10 punktów procentowych z każdym rokiem. Bonifikaty w odniesieniu do gruntów samorządowych określą rady i sejmiki.”

Prawo pierwokupu

Jeśli działka przez sprzedającego została nabyta od Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy lub miasta), wówczas prawo pierwokupu przysługuje właśnie tej instytucji. Oznacza to, że w przypadku zakupu działki, państwo lub gmina mają pierwszeństwo w jej zakupie na tych samych warunkach, które zostały zaproponowane Tobie. Aby upewnić się czy działka objęta jest prawem pierwokupu, zwróć się z tym pytaniem do notariusza, który skieruje je do odpowiedniego urzędu (np. Wydziału Gospodarki Nieruchomościami w gminie lub mieście) i potwierdzi, czy nieruchomość spełnia takie kryteria. Jeżeli prawo pierwokupu zostanie stwierdzone, transakcja może zostać wstrzymana lub opóźniona, a Ty wraz ze sprzedającym działkę będziecie musieli poczekać na decyzję odpowiedniej instytucji, czy skorzysta z tego prawa. Od momentu otrzymania zawiadomienia, instytucja ma miesiąc na podjęcie decyzji, czy chce skorzystać z prawa pierwokupu. Oświadczenie woli w tej sprawie musi zostać złożone w formie aktu notarialnego.

Służebność

Jedno z ograniczonych praw rzeczowych, które będzie znacząco wpływać na korzystanie z nieruchomości. W kontekście zakupu działki szczególną uwagę warto zwrócić na służebności gruntowe oraz osobiste, które także znajdziesz w KW. Służebności tak samo jak hipoteka nie dzielą się proporcjonalnie do powierzchni działki, a zostają w całości na każdej części.